RSV คืออะไร
ไวรัส RSV หรือ Respiratory Syncytial Virus เป็นไวรัสที่ทำให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจทั้งส่วนบนและส่วนล่าง เป็นได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ แต่ส่วนมากแล้วมักเกิดในเด็กเล็ก โดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี เด็กที่คลอดก่อนกำหนด เด็กที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด หรือโรคปอดเรื้อรัง ผู้สูงอายุ และผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง
ไวรัสอาร์เอสวีเป็นไวรัสชนิดอาร์เอ็นเอสายเดียวเซนส์ลบ มีลักษณะเป็นก้อนกลมขนาดเล็ก มีขนาดประมาณ 150 นาโนเมตร พบได้บ่อยในฤดูหนาวและฤดูฝน ติดต่อกันผ่านการสัมผัสสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจของผู้ติดเชื้อ เช่น น้ำมูก น้ำลาย เสมหะ ไอ จาม ละอองฝอยจากการพูดคุย หรือสัมผัสมือของผู้ติดเชื้อ
สาเหตุของการติดเชื้อ
ไวรัสอาร์เอสวีติดต่อจากคนสู่คนได้ง่ายมาก สามารถแพร่กระจายผ่านการสัมผัสกับสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจของผู้ติดเชื้อ เช่น น้ำมูก น้ำลาย เสมหะ การไอ จาม หรือสัมผัสกับวัตถุที่ปนเปื้อนสารคัดหลั่งเหล่านี้ ระยะเวลาฟักตัวของไวรัสคือ 2-8 วัน ผู้ป่วยจะมีระยะติดต่อที่สามารถส่งต่อเชื้อไปยังผู้อื่นได้อยู่ 3-8 วัน เชื้อไวรัสอาร์เอสวีสามารถคงอยู่บนผิวหนังที่ปนเปื้อน (เช่น บนมือ) ได้เป็นเวลานานที่สุดถึง 25 นาที และอยู่บนผิววัตถุอื่นๆ (เช่น บนโต๊ะ หรือลูกบิดประตู) ได้หลายชั่วโมง
การแพร่กระจายของเชื้อไวรัส
การติดต่อแบบละอองลอย (Airborne transmission) หมายถึง การหายใจเอาละอองฝอยที่ปนเปื้อนเชื้ออาร์เอสวี เข้าไป ซึ่งละอองฝอยเหล่านี้อาจเกิดจากการไอ จาม พูด หรือหายใจของผู้ติดเชื้อ ละอองฝอยเหล่านี้สามารถลอยอยู่ในอากาศได้นานหลายชั่วโมงและอาจแพร่กระจายไปในระยะไกล
การติดต่อแบบสัมผัสมือ ตา จมูก (Contact transmission) หมายถึง การสัมผัสมือที่มีเชื้ออาร์เอสวี แล้วไปสัมผัสตา จมูก หรือปาก ซึ่งอาจทำให้เชื้อเข้าสู่ร่างกายได้
การติดต่อจากวัตถุที่ปนเปื้อน (Contact with contaminated objects) หมายถึง การสัมผัสกับวัตถุที่ปนเปื้อนเชื้ออาร์เอสวี เช่น ของเล่น โต๊ะ เก้าอี้ ลูกบิดประตู เป็นต้น ซึ่งอาจทำให้เชื้อเข้าสู่ร่างกายได้
เชื้อไวรัสชนิดนี้ยังสามารถกลับมาเป็นซ้ำได้อีกเหมือนไข้หวัด ถ้าหากร่างกายอ่อนแอหรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่เสี่ยง
อาการของไวรัส RSV
RSV อาการเริ่มแรก
ผู้ป่วยส่วนใหญ่โดยเฉลี่ยมักจะมีอาการ 4 – 6 วันหลังได้รับเชื้อ อาการเริ่มแรกของการติดเชื้อไวรัสอาร์เอสวี มักคล้ายกับไข้หวัดธรรมดาและไข้หวัดใหญ่ เช่น ไข้ ไอ คัดจมูก น้ำมูกไหล อ่อนเพลีย อย่างไรก็ตามในเด็กเล็ก ไวรัสอาร์เอสวี อาจทำให้เกิดการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างได้ เช่น หลอดลมอักเสบ หลอดลมฝอยอักเสบ หรือปอดอักเสบ ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะในเด็กที่คลอดก่อนกำหนด เด็กที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด โรคปอดเรื้อรัง หรือเด็กที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง อาการของการติดเชื้ออาร์เอสวี ในเด็กเล็กอาจแบ่งได้เป็น 2 ระยะ คือ
ระยะทางเดินหายใจส่วนบน
มักพบในเด็กอายุน้อยกว่า 6 เดือน อาการที่พบ ได้แก่
- ไข้ต่ำถึงปานกลาง
- ไอ
- คัดจมูก
- น้ำมูกไหล
- น้ำลายไหล
- เบื่ออาหาร
- อ่อนเพลีย
- ปวดหัว
ระยะทางเดินหายใจส่วนล่าง
มักพบในเด็กอายุมากกว่า 6 เดือน อาการที่พบ ได้แก่
- ไข้สูง
- ไอรุนแรง
- หายใจเสียงหวีด
- หายใจเร็ว
- หายใจลำบาก
- หน้าอกบุ๋มขณะหายใจเข้า
- เบื่ออาหาร
- อ่อนเพลีย
การรักษา
ปัจจุบันยังไม่มียารักษาโรคติดเชื้อไวรัสอาร์เอสวี โดยตรง การรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ในผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรง อาจรักษาตามอาการ เช่น ทานยาลดไข้ ยาแก้ไอละลายเสมหะ ยาแก้น้ำมูก ในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง อาจต้องรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ
เด็กเล็ก ผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีโรคประจำตัวอื่นๆร่วมด้วย เป็นกลุ่มเสี่ยงที่อาจจะมีอาการรุนแรง ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาตัวในโรงพยาบาลจะดีที่สุด
การป้องกันการติดเชื้อ
การป้องกันการติดเชื้อ สามารถทำได้โดยการล้างมือบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ป่วยที่ติดเชื้อ สวมหน้ากากอนามัยเมื่ออยู่ในพื้นที่ที่มีผู้คนหนาแน่น และฉีดวัคซีนป้องกันอาร์เอสวี สำหรับเด็กที่มีความเสี่ยงสูง
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ป่วยที่ติดเชื้อ
- ฉีดวัคซีนป้องกันอาร์เอสวี สำหรับเด็กที่มีความเสี่ยงสูง
- หลีกเลี่ยงการพาเด็กไปที่แออัดหรือมีคนเยอะ
- สวมหน้ากากอนามัยเมื่ออยู่ในพื้นที่ที่มีผู้คนหนาแน่น
- ล้างมือให้สะอาดบ่อย ๆ ด้วยสบู่และน้ำอย่างน้อย 20 วินาที หรือใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ
RSV หายเองได้ไหม กี่วันหาย
โดยทั่วไปแล้ว การติดเชื้ออาร์เอสวี ถ้ามีอาการไม่รุนแรง สามารถหายเองได้ภายใน 1-2 สัปดาห์ โดยไม่ต้องใช้ยารักษา อย่างไรก็ตาม ในเด็กเล็กหรือผู้ใหญ่ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด โรคปอดเรื้อรัง หรือโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง อาจมีอาการรุนแรงและอาจต้องได้รับการรักษาจากแพทย์อย่างใกล้ชิด
ในเด็กเล็กที่ติดเชื้อครั้งแรก อาจมีอาการรุนแรงกว่าเด็กโต โดยอาจมีอาการหายใจเสียงหวีด หายใจลำบาก หรือหายใจเร็วกว่าปกติ ซึ่งอาจทำให้มีอาการเหนื่อยหอบและหายใจไม่ออกได้
ผู้ใหญ่เป็นได้ไหม
เชื้อไวรัสชนิดนี้ผู้ใหญ่ก็สามารถติดเชื้อได้ สำหรับผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพแข็งแรงดี มักมีอาการไม่รุนแรงและหายได้เองภายใน 7-10 วันเช่นกัน อย่างไรก็ตาม อาจมีบางคนที่มีอาการรุนแรงขึ้น เช่น ไอรุนแรง หายใจลำบาก หายใจเสียงหวีด หรือมีไข้สูงเกิน 39 องศาเซลเซียส ซึ่งควรรีบไปพบแพทย์เพื่อทำการรักษา
เกรดน่ารู้เกี่ยวกับไวรัสอาร์เอสวี
ไวรัสอาร์เอสวี ถูกค้นพบเป็นครั้งแรกเมื่อ ค.ศ. 1956 โดยมอร์ริส, เบลานท์และซาเวจ ไวรัสอาร์เอสวี มีการระบาดทุกปี มักพบการระบาดในช่วงฤดูหนาวหรือฤดูฝน ในแต่ละปีจะมีผู้ป่วยอาร์เอสวี ทั่วโลกประมาณ 30 ล้านคน เด็กเล็กประมาณ 10% ของผู้ป่วยอาร์เอสวี ทั่วโลกจะมีอาการรุนแรง ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนป้องกัน ทำได้เพียงรักษาตามอาการ
การศึกษาวิจัยแอนติบอดีในทารกและเด็กเล็กทำให้พบว่าการติดเชื้อไวรัสอาร์เอสวี พบได้บ่อยในเด็กมาก จึงทำให้ไวรัสนี้ถูกเปลี่ยนชื่อไปเป็น hRSV ซึ่งย่อมาจาก Human Respiratory Syncytial Virus,อาร์เอสวีในมนุษย์ หรือออร์โธนิวโมไวรัส (Orthopneumovirus hominis) นั้นเอง
แหล่งอ้างอิง : en.wikipedia.org/wiki/Respiratory_syncytial_virus